അധ്യായം 2. സൂറത്തുല് ബഖറ(Aayas 102-105) ഹാറൂത്ത്-മാറൂത്ത്
ബനൂ ഈസ്രാഈലുകാര് വിശുദ്ധ ഖുര്ആനിനെയും അവരുടെതന്നെ വേദഗ്രന്ഥത്തെയും നിഷേധിക്കുകയും തള്ളിക്കളയുകയും ചെയ്തു എന്നാണല്ലോ കഴിഞ്ഞ പേജില് അവസാനമായി പറഞ്ഞിരുന്നത്. ഇനി അവരുടെ മറ്റൊരു മോശം പ്രവൃത്തിയെക്കുറിച്ചാണ് പറയുന്നത്.
ഗുരുതരമായൊരു തെറ്റ് ചെയ്യുന്നവരായിരുന്നു അവര്. അതായത്, സിഹ്ര് പഠിക്കുക, ചെയ്യുക, പ്രചരിപ്പിക്കുക – ഇതവരുടെ പതിവായിരുന്നു. എന്നുമാത്രമല്ല, അതിനവര് മതത്തിന്റെ പരിവേഷം നല്കുക കൂടി ചെയ്തിരുന്നു.
തങ്ങള് അംഗീകരിച്ച് പിന്പറ്റേണ്ടിയിരുന്ന വിശുദ്ധ ഖുര്ആനടക്കമുള്ള വേദഗ്രന്ഥങ്ങളെ പുറംതള്ളുക മാത്രമല്ല, ഒരിക്കലും അംഗീകരിക്കാന് കഴിയാത്ത ആഭിചാരം അംഗീകരിക്കുകയും കൊണ്ടുനടക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു.
ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പല കഥകളും ജിന്നുകളിലും മനുഷ്യരിലും പെട്ട പിശാചുക്കള് പ്രചരിപ്പിച്ചിരുന്നു. അതായത്, സുലൈമാന് നബി(عليه السلام) വലിയ മാരണക്കാരനായിരുന്നുവെന്നും, മാരണം ചെയ്തതുകൊണ്ടാണ് മനുഷ്യരും ജിന്നുകളും പക്ഷികളും മറ്റും അദ്ദേഹത്തിന് കീഴൊതുങ്ങിയതെന്നും മറ്റുമുള്ള ചില കള്ളകഥകള്.
ഇത് യഹൂദികള് വിശ്വസിക്കുകയും അവരും മാരണം പഠിക്കുകയും പഠിപ്പിക്കുകയും അത് പ്രവര്ത്തിക്കുകയും ചെയ്തുവന്നു. അവര് സുലൈമാന് (عليه السلام) നെക്കുറിച്ച് പറഞ്ഞിരുന്നത്, ആഭിചാര വിദഗ്ധനായൊരു രാജാവാണെന്നായിരുന്നു.
സുലൈമാന് നബി(عليه السلام)യെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ വാദം പാടെ നിഷേധിക്കുകയാണ് 102 ആം ആയത്തില്. وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ സുലൈമാന് നബി عليه السلام അവിശ്വസിച്ചിട്ടില്ല എന്ന് അസന്നിഗ്ദമായി പറയുന്നു. മാരണം ചെയ്യുക എന്നത് സത്യനിഷേധമാണ്. അതൊരിക്കലും അദ്ദേഹത്തില് നിന്നുണ്ടായിട്ടില്ല.
ഈ ആയത്ത് ഇറങ്ങാനുണ്ടായ കാരണവുമിതുതന്നെയാണ് - അതായത് തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) സുലൈമാന് നബി(عليه السلام)യെ പരിചയപ്പെടുത്തിയപ്പോള്, മുര്സലുകളുടെ കൂട്ടത്തില് എണ്ണുകയുണ്ടായി. ഇതുകേട്ട് ചില ജൂതപുരോഹിതര് പറഞ്ഞു: 'ദാവൂദ് നബിയുടെ പുത്രന് (സുലൈമാന് നബി) പ്രവാചകരില് പെട്ട ആളാണെന്നാണ് മുഹമ്മദ് പറയുന്നത്. പക്ഷേ, അദ്ദേഹം ഒരു ആഭിചാരകന് മാത്രമായിരുന്നു.' ഈ സന്ദര്ഭത്തിലാണ് 'സുലൈമാന് അവിശ്വസിച്ചിട്ടില്ല...' എന്ന വാക്യം അവതരിച്ചത് (തഫ്സീര് ഖുര്ഥുബി 2:42, സാദുല്മസീര് 1:120).
അതുപോലെത്തന്നെ, ഇവര് ചെയ്തുവന്നിരുന്ന സിഹ്റിന് എടുത്തുകാണിച്ചിരുന്ന മറ്റൊരു ന്യായീകരമാണ് ഹാറൂത്ത് മാറൂത്തുകളുടെ കഥ.
അല്ലാഹു അതും പൊളിച്ചടുക്കുന്നുണ്ട്. ആ സംഭവവും നിങ്ങള് നിങ്ങളെ ന്യായീകരിക്കാനും വെളുപ്പിക്കാനും ഉപയോഗിക്കേണ്ട. അതിന്റെ സത്യാവസ്ഥ എന്താണെന്നും വിവരിക്കുന്നുണ്ട്. ഇന്ശാഅല്ലാഹ് ആയത്ത് പഠിക്കാം.
وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ ۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ
സുലൈമാന് നബിയുടെ രാജവാഴ്ചയെക്കുറിച്ച് പിശാചുക്കള് വ്യാജമായി പറഞ്ഞുപരത്തുന്നതിനെ അവര് പിന്പറ്റുകയും ചെയ്തു. സുലൈമാന് നബി അവിശ്വസിച്ചിട്ടില്ല, പക്ഷേ, ജനങ്ങളെ മാരണം അഭ്യസിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് പിശാചുക്കളാണ് അവിശ്വസികളായത്.
وَمَا أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ، وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ ۖ
ബാബിലോണിയയില് ഹാറൂത്ത് മാറൂത്ത് എന്നീ രണ്ടു മലക്കുകള്ക്ക് അവതീര്ണമായതും അവര് (വേദക്കാര്) പിന്പറ്റുകയുണ്ടായി. എന്നാല് 'ഞങ്ങള് ഒരു പരീക്ഷണം മാത്രമാണ്, നിങ്ങള് നിഷേധികളാകരുത്' എന്ന മുന്നറിയിപ്പോടെയല്ലാതെ അവരിരുവരും ആര്ക്കും തന്നെ യാതൊന്നും അഭ്യസിപ്പിക്കയില്ലായിരുന്നു.
فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ ۚ وَمَا هُمْ بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ ۚ
അങ്ങനെ ഭാര്യഭര്ത്താക്കള്ക്കിടയില് ഭിന്നിപ്പുണ്ടാക്കുന്ന കുതന്ത്രങ്ങള് ജനം അവരിരുവരില് നിന്ന് പഠിച്ചു. എന്നാല്, അല്ലാഹുവിന്റെ അനുമതിയില്ലാതെ അവര്ക്കതുമൂലം ആരെയും ദ്രോഹിക്കാനാകില്ലതന്നെ. എന്നിട്ടും തങ്ങള്ക്ക് ദ്രോഹകരവും ഉപയോഗ്യശൂന്യവുമായ ആ വിദ്യ ആളുകള് നേടി.
وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ ۚ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (102)
അത് വാങ്ങുന്നവന് ഒരു വിഹതവും പരലോകത്തുണ്ടാവില്ലെന്ന് അവര്ക്ക് നന്നായറിയുമായിരുന്നു. സ്വന്തത്തെ വിറ്റ് അവര് പകരം വാങ്ങിയത് എത്ര ഹീനം! അവര് ജ്ഞാനികളായിരുന്നെങ്കില്!
وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ
تلاوة എന്ന വാക്ക്, വേദഗ്രന്ഥങ്ങളെപ്പോലെ ബഹുമാനിക്കപ്പെടുന്ന ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ വായനക്കാണ് സാധാരണ ഉപയോഗിക്കാറുള്ളത്. സിഹ്റിന് ഒരു മതപരിവേഷം, അല്ലെങ്കില് മത വിജ്ഞാനത്തിന്റെ ഒരു ഛായകൂടി അവര് നല്കിയിരുന്നു എന്നതുകൊണ്ടാണ് مَاتَتْلوُالشَّيَاطِين (പിശാചുക്കള് ഓതിക്കൊടുത്തിരുന്നത്) എന്ന് പറഞ്ഞത്.
الشَّيَاطِينُ എന്നതു കൊണ്ട് ഇവിടെ ഉദ്ദേശ്യം ജിന്ന്-ഇന്സ് വര്ഗത്തില് പെട്ട രണ്ട് തരം പിശാചുക്കളുമാണ്. മനുഷ്യരിലും ജിന്നുകളിലുമുള്ള പിശാചുക്കളെ എല്ലാ നബിമാര്ക്കും നാം ശത്രുക്കളാക്കിയിട്ടുണ്ട് وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنسِ وَالْجِنِّ…. എന്ന് സൂറ അന്ആം 112 ല് അല്ലാഹു പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടല്ലോ.
ഇമാം സുദ്ദി(رحمه الله) പയുന്നു: പിശാചുക്കള് വാനലോകത്തേക്ക് കയറിപ്പോവുകയും മലക്കുകളുടെ സംസാരം കട്ടുകേള്ക്കുകയും ചെയ്യും. ഭൂമിയില് നടക്കാന് പോകുന്ന മരണങ്ങള്, മഴ, മറ്റു കാര്യങ്ങള് തുടങ്ങിയവ ഇങ്ങനെ കേള്ക്കും. എന്നിട്ടത് ജ്യോത്സ്യന്മാര്ക്ക് പറഞ്ഞുകൊടുക്കും. അവര് അത് ജനങ്ങളോട് പറയും. പറഞ്ഞതുപോലെത്തന്നെ കാര്യങ്ങള് സംഭവിക്കുകയും ചെയ്യും.
അങ്ങനെ, എന്തുപറഞ്ഞാലും ജോത്സ്യന്മാര് തങ്ങളെ വിശ്വസിക്കുമെന്ന അവസ്ഥയിലെത്തിയാല് പിന്നെ, പിശാചുക്കള് ആ പറഞ്ഞുകൊടുക്കുന്നതില് വ്യാജങ്ങള് കലര്ത്തും. ഓരോ പദത്തിലും എഴുപത് വ്യാജോക്തികള് വരെ ചേര്ക്കും. ഈ വ്യാജോക്തികളെല്ലാം ആളുകള് ഗ്രന്ഥങ്ങളിലെഴുതിവെക്കുകയും ചെയ്യും. അതുപോലെത്തന്നെ, 'ജിന്നുകള് അദൃശ്യകാര്യങ്ങളറിയു'മെന്ന് ഇസ്രാഈല്യര് പരക്കെ വിശ്വസിച്ചുപോരികയും ചെയ്തിരുന്നു.
ഈ സാഹചര്യത്തിലാണ് സുലൈമാന് നബി(عليه السلام), ആളുകളെ നിയോഗിച്ച് അത്തരം ഗ്രന്ഥങ്ങള് മുഴുവനും ശേഖരിക്കുകയും അതെല്ലാം ഒരു പെട്ടിയിലാക്കി തന്റെ സിംഹാസനത്തിനു ചുവട്ടില് കുഴിച്ചുമൂടുകയും ചെയ്തത്. പിശാചുക്കള്ക്കാവട്ടെ, സുലൈമാന് നബി(عليه السلام)യുടെ സിംഹാസനത്തോട് അടുക്കാന് പോലും കഴിയുമായിരുന്നില്ല. എങ്ങാനും അടുത്തുപോയാല്തന്നെ അവര് കരിഞ്ഞ് ഭസ്മമായിപ്പോകും.
മാത്രമല്ല, പിശാചുക്കള് അദൃശ്യകാര്യങ്ങളറിയുമെന്ന് ആരെങ്കിലും പറയുന്നത് കേട്ടാല് അവന്റെ കഴുത്ത് വെട്ടുമെന്ന് സുലൈമാന് നബി عليه السلام പരസ്യമായി വിളംബരം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.
കാലം മുന്നോട്ടുനീങ്ങി. സുലൈമാന് നബി(عليه السلام) വഫാത്തായി. മഹാനവര്കളുടെ കാര്യങ്ങളറിയുന്ന ആളുകളുടെ കാലവും കഴിഞ്ഞുപോയി. അപ്പോള് പിശാച് വേഷപ്രച്ഛന്നനായി, മനുഷ്യരൂപത്തില് വന്ന് ചില ഇസ്രാഈല്യരെ സമീപിച്ച് ചോദിച്ചു: 'ഒരു കാലത്തും തീര്ന്നുപോകാത്ത ഒരു നിക്ഷേപത്തെക്കുറിച്ച് ഞാന് നിങ്ങള്ക്ക് അറിയിച്ചുതരട്ടെയോ?' അതെ എന്ന് പറഞ്ഞപ്പോള്, സുലൈമാന് നബി(عليه السلام)യുടെ സിംഹാസനത്തിനു ചുവട്ടില് കിളക്കാന് നിര്ദേശിച്ചു.
അങ്ങനെ ആ ഗ്രന്ഥങ്ങളെല്ലാം കണ്ടെടുത്തപ്പോള് പിശാച് പറഞ്ഞു: 'സുലൈമാന് നബി عليه السلام മനുഷ്യരെയും പിശാചുക്കളെയും പക്ഷികളെയുമൊക്കെ അടക്കി ഭരിച്ചിരുന്നത് ഈ സിഹ്റ് കൊണ്ടായിരുന്നു.' ഇതും പറഞ്ഞ് അവന് അപ്രത്യക്ഷനായി.
ഇതോടെ, സുലൈമാന് നബി(عليه السلام) ആഭിചാരകനായിരുന്നു എന്ന് ആളുകള്ക്കിടയില് പ്രചരിച്ചു. ഇസ്രാഈല്യര് ആ ഗ്രന്ഥങ്ങള് കൈകാര്യം ചെയ്തുവരികയും ചെയ്തു. തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) വന്നപ്പോള് അതുപയോഗിച്ച് അവര് നബി (صلى الله عليه وسلم) യോട് കുതര്ക്കങ്ങള് നടത്തുകയും ചെയ്തു. (തഫ്സീര് ഥബ്രി 1:445).
നേരത്തെ പറഞ്ഞപോലെ, റസൂല് (صلى الله عليه وسلم), സുലൈമാന് നബി(عليه السلام)നെ മുര്സലുകളുടെ കൂട്ടത്തില് എണ്ണിയപ്പോള്, അദ്ദേഹം കേവലം ആഭിചാരകന് മാത്രമായിരുന്നു എന്ന് ചില ജൂതപുരോഹിതര് തട്ടിവിട്ടു. ഈ സന്ദര്ഭത്തിലാണ് 'സുലൈമാന് നബി അവിശ്വസിച്ചിട്ടില്ല...' എന്ന ആയത്ത് ഇറങ്ങിയത് (തഫ്സീര് ഖുര്ഥുബി 2:42, സാദുല്മസീര് 1:120).
وَمَا أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ،
തങ്ങള് ചെയ്തുവന്നിരുന്ന മാരണവൃത്തിക്ക് ജൂതന്മാര് എടുത്തുകാണിച്ചിരുന്ന മറ്റൊരു ന്യായീകരമാണ് ഹാറൂത്ത് മാറൂത്തുകളുടെ കഥ.
ഇറാഖിലെ ബാബിലോണിയ (ബാബില്) എന്ന സ്ഥലത്താണ് അവരുണ്ടായിരുന്നത്. പണ്ടുകാലത്ത് പലരും മാരണത്തിലൂടെ പല അത്ഭുതങ്ങളും കാണിക്കുകയും, തങ്ങള് പ്രവാചകന്മാരാണെന്ന് വാദിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ഇത് പ്രചരിച്ചപ്പോള് ആളുകള്ക്ക് സിഹ്റ് കൊണ്ടുണ്ടാകുന്ന അത്ഭുത സംഭവങ്ങളും അമ്പിയാഅ് കണിക്കുന്ന മുഅ്ജിസത്തുകളും തമ്മില് തിരിച്ചറിയാന് കഴിയാതെയായി.
ഈ ഘട്ടത്തില്, ഹാറൂത്ത് മാറൂത്ത് എന്നീ രണ്ടു മലക്കുകള്ക്ക് അല്ലാഹു മാരണസൂത്രങ്ങളെക്കുറിച്ച് ബോധനം നല്കി. അങ്ങനെ അവര് രണ്ടുപേരും ജനങ്ങള്ക്ക് സിഹ്റിന്റെ മര്മങ്ങള് പഠിപ്പിച്ചുകൊടുത്തു. പഠിപ്പിക്കുമ്പോള് ഇങ്ങനെയൊരു മുന്നറിയിപ്പും അവര് നല്കിയിരുന്നു:
وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ ۖ
'ഇത് പ്രയോഗിക്കാനേ പാടില്ല; അനുവദനീയമാണെന്ന് കരുതുന്നതുതന്നെ കുഫ്റാണ്; അതുകൊണ്ട് നിങ്ങള് കാഫിരീങ്ങളായിപ്പോകരുത്; ഞങ്ങള് ഒരു പരീക്ഷണം മാത്രമാണ്.' അതായത്, നല്ലവരെയും ദുഷിച്ചവരെയും വേര്തിരിച്ചറിയാനുള്ള ഒരു പരീക്ഷണമായി നിയോഗിക്കപ്പെട്ടവര് മാത്രമാണ് ഞങ്ങള്. അതുകൊണ്ട് നിങ്ങളാരും വഞ്ചിതരാകരുത്’. ഇങ്ങനെയൊക്കെ ഉപദേശിച്ചു കൊണ്ടായിരുന്നു അവരത് പഠിപ്പിച്ചുകൊടുത്തിരുന്നത്.
എന്നാല് യഹൂദികള് ചെയ്തതെന്താണ്? ഹാറൂത്ത്-മാറൂത്തുമാരുടെ ഉദ്ദേശ്യശുദ്ധിയും ഉപദേശവും പാടെ അവഗണിച്ചു. ജനങ്ങളെ ഭിന്നിപ്പിക്കാനുള്ള മാര്ഗമായി സിഹ്റ് ചെയ്തുപോരികയും ചെയ്തു.
وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ ۚ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
(അവര്ക്ക് തീര്ച്ചയായും അറിയാം, അത് വാങ്ങിയവന് - സിഹ്റ് പഠിച്ച് പ്രയോഗിക്കുന്നവന്- പരലോകത്തുവെച്ച് ഒന്നും കിട്ടാന് പോകുന്നില്ലെന്ന്). ഈ പണി ചെയ്യുന്നവര്ക്ക് പരലോകത്ത് യാതൊരു സുഖവുമുണ്ടാകില്ലെന്ന് യഹൂദികള്ക്ക് നന്നായി അറിയാമായിരുന്നു.
ഞങ്ങള് വെറും പരീക്ഷണമാണെന്നും, ഇത് പഠിച്ച് അവിശ്വാസിയാകാന് ഇടവരുത്തരുതെന്നുമുള്ള താക്കീതോടുകൂടിയാണല്ലോ മലക്കുകള് പഠിപ്പിച്ചുകൊടുത്തിരുന്നത്. അതായത്, അറിയാതെ അപകടത്തില് ചാടുകയല്ല അവര് ചെയ്തിരുന്നത് എന്ന് ചുരുക്കം.
അറിഞ്ഞുകൊണ്ടുതന്നെ ആപത്ത് വിലക്കുവാങ്ങി പരലോകം നഷ്ടപ്പെടുത്തുകയാണവര് ചെയ്യുന്നത്. അതെ, وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ (അവര് സ്വന്തത്തെ ഏതൊന്നിന് വിറ്റുവോ, അത് വളരെ ചീത്ത തന്നെ!).
സ്വന്തത്തെത്തന്നെ വഞ്ചിച്ച് മാരണം ചെയ്തുണ്ടാക്കുന്ന ഭൗതിക ലാഭങ്ങള്, എത്ര മോശമാണ്!
ഈ വസ്തുത അവര് മനസ്സിലാക്കിയിരുന്നുവെങ്കില് ഇത്രയും ഭീമമായ അപകടത്തില് ചെന്നുചാടില്ലായിരുന്നു. അതാണ് لَوْ كَانُوايَعْلَمُونَ (അവര് അറിഞ്ഞിരുന്നെങ്കില് നന്നായേനേ!) എന്ന് പറഞ്ഞത്.
അല്ലാഹു ഈ വിഷയം ചുരുക്കിപ്പറഞ്ഞിരിക്കുകയാണ്. ഹാറൂത്ത്, മാറൂത്ത് എന്നീ മലക്കുകള് ആരാണ്? എപ്പോഴാണവര് ബാബിലോണില് ഉണ്ടായിരുന്നത്? അതൊന്നും പറയാതെ സൂചന മാത്രം നല്കി.
കാരണം, ഈ സംഭവം യഹൂദികള്ക്കിടയില് സുപരിചിതമായിരുന്നുവത്രേ. ബാബിലോണില് ഇസ്റാഈല്യര്ക്കിടയില് സിഹ്റ് പ്രചാരം നേടിയതും ആഭിചാരവൃത്തികളില് അവര് മുഴകിയിരുന്നതും വേദക്കാര്ക്കെല്ലാം നന്നായി അറിയുന്ന വിഷയമായിരുന്നു. അതുകൊണ്ടുതന്നെയാണ്, ഖുര്ആന് അവതരിക്കുന്ന കാലത്തുണ്ടായിരുന്ന യഹൂദികള്, ഈ വിഷയം എതിര്ക്കാതെ മൗനമവലംബിച്ചതും.
ഇസ്റാഈലുകാര് സത്യത്തിന്റെ മാര്ഗത്തില് നിന്ന് വ്യതിചലിച്ചുപോകാനുണ്ടായ കാരണങ്ങള് എടുത്തുപറയുന്ന കൂട്ടത്തില് ഈ സംഭവവും എടുത്തുപറഞ്ഞതാണിവിടെ.
സിഹ്റ് (മാരണം) ഒരു യാഥാര്ഥ്യമാണ്. പക്ഷേ, അല്ലാഹുവിന്റെ വേണ്ടുക കൂടാതെ അത് മുഖേന ഒന്നും സംഭവിക്കില്ല. സിഹ്റിന് സ്വയം ഉപദ്രവമോ മറ്റോ ഏല്പിക്കാന് കഴിയുമെന്ന് കരുതിയിട്ടില്ലെങ്കില് അതുകൊണ്ട് കാഫിറായിപ്പോവുകയില്ലെന്നാണ് ഹനഫീ മദ്ഹബ്. അത് ഹലാലാണെന്ന് കരുതിയിട്ടില്ലെങ്കില് കാഫിറാവുകയില്ലെന്ന് ഇമാം ശാഫിഈയും (رحمه الله) പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
മാരണം ചെയ്യലാണ് തെറ്റ്, അത് അറിഞ്ഞിരിക്കാന് വേണ്ടി, സൂക്ഷിക്കാന് വേണ്ടി പഠിക്കുന്നതിന് വിരോധമില്ല എന്ന് റാസീ, ബൈളാവി(رحمهما الله) മുതലായവര് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
മലക്കുകള് പഠിപ്പിച്ചിരുന്നത്, അത് ചെയ്യുന്നതിന്റെയും അനുവദനീയമാണെന്ന് കരുതുന്നതിന്റെയും ദോഷങ്ങള് ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചുകൊണ്ടായിരുന്നു. അതുപോലെ, മുഅ്ജിസത്തും ആഭിചാരവൃത്തിയും തമ്മില് വേര്തിരിച്ചറിയുക എന്ന സദുദ്ദേശ്യത്തോടുകൂടിയുമായിരുന്നു. പിശാചുക്കള് പഠിപ്പിച്ചിരുന്നതാകട്ടെ, അത് ചെയ്യാന് വേണ്ടിയും അനുവദനീയം എന്ന നിലക്കുമായിരുന്നു-ഇതാണ് രണ്ടും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം.
സിഹ്റ് ചെയ്യല് മഹാതെറ്റാണ്. ഏഴ് വന്പാപങ്ങളില് പെട്ടതാണതെന്ന് തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) പഠിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട് (ബുഖാരി, മുസ്ലിം).
ഇന്നത്തെ കാലത്ത് ഈ ആയത്ത് നമ്മള് ശരിക്കും പഠിക്കണം. മഹാപാപമായ ഈ തെറ്റ് ഇന്ന് സാര്വത്രികമാണ്.
വ്യക്തിവൈരാഗ്യം, അസൂയ, കുടുംബപ്രശ്നം, കല്യാണവുമായ ബന്ധപ്പെട്ട വിഷയങ്ങള്, ബിസിനസിലെ ഇഷ്യൂസ്, ജോലിയുമായ ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യങ്ങള്... ഇങ്ങനെ എന്തിനും ഏതിനും മറുകക്ഷിയെ തളര്ത്താന് ഈ പണി ചെയ്യുന്ന ആളുകള് നിരവധിയാണ്. അതും വേണ്ടപ്പെട്ട ആളുകളും അടുത്ത ബന്ധുക്കളുമാണിതിന് മുന്നിട്ടിറങ്ങുക. ചെയ്യപ്പെട്ട ആളുകള് പിന്നെ കാലങ്ങളോളം നരകിക്കേണ്ടിവരികയാണ്.
നമ്മളുമായി ബന്ധമുള്ള ആരെങ്കിലും ഇപ്പണി ചെയ്യുന്നുണ്ടെങ്കില് പടച്ചവനെ ഓര്ത്ത് അവരെ പിന്മാറ്റാനുള്ള ശ്രമങ്ങള് നടത്തിയേ തീരൂ. സ്ത്രീകളാണ് ഇപ്പണിക്ക് മുന്പന്തിയില് എന്നതൊരു യാഥാര്ത്യമാണ്. എന്തിനും ഏതിനും പര്ദ്ദയുമിട്ടിറങ്ങി ഇത്തരം വേല ചെയ്യുന്നവരെ സമീപിക്കുകയാണവര്. പിശാച് സേവ ചെയ്യുന്നവരെ കൂട്ടുപിടിച്ച് സ്വന്തം കുടുംബക്കാരെ, സ്വന്തക്കാരെ തളര്ത്തുകയാണവര് ചെയ്യുന്നത്. അത്തരക്കാര് മാറിച്ചിന്തിച്ചേ മതിയാകൂ.
അടുത്ത ആയത്ത് 103
وَلَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ(103)
നിശ്ചയം അവര് സത്യവിശ്വാസം കൈക്കൊള്ളുകയും ദോഷബാധയെ സൂക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നുവെങ്കില് അല്ലാഹുവിങ്കല് നിന്നുള്ള പ്രതിഫലം എത്രയോ ഉത്തമമായിരുന്നേനെ-അവര് അറിവുള്ളവരായിരുന്നെങ്കില്!
ഇത്രയും മോശംപ്രവൃത്തിയായ സിഹ്റ് പ്രചരിപ്പിച്ചും ചെയ്തും പരലോകഗുണം പാടെ നഷ്ടപ്പെടുത്തുന്നതിന് പകരം, അവര് സത്യവിശ്വാസത്തില് ഉറച്ചു നില്ക്കുകയും, അല്ലാഹുവിന്റെ വിധിവിലക്കുകള് സൂക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നുവെങ്കില് അവര്ക്ക് കിട്ടുന്ന പ്രതിഫലം എത്രമാത്രം ഉത്തമമാകുമായിരുന്നു! പക്ഷേ, അതൊന്നും അവര് മനസ്സിലാക്കിയില്ല. കഷ്ടം തന്നെ!
ഇതുവരെയായി ജൂതന്മാരുടെ നിരവധി മോശം സ്വഭാവങ്ങളെക്കുറിച്ച് നമ്മള് പറഞ്ഞു. എന്തേ ഈ ദുരവസ്ഥ ഉണ്ടാകാന് കാരണം? അവരുടെ കൈയിലിരിപ്പ് തന്നെ. അതിനുള്ള വിവിധ കാരണങ്ങള് പല സൂക്തങ്ങളിലായി പറഞ്ഞുകഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഒരു സമൂഹത്തെ അകാരണമായി ശപിക്കുകയോ അവരോട് വിദ്വേഷം വെച്ചുപുലര്ത്തുകയോ ചെയ്യുക എന്നത് അല്ലാഹുവില് നിന്നുണ്ടാകില്ല. അവന് നീതീമാനാണല്ലോ.
ഇതേ ജൂതസമൂഹം തന്നെ മനസ്സുവെച്ചാല്, ഈ ദുരവസ്ഥ മാറ്റിയെടുക്കാന് കഴിയും. സത്യനിഷേധത്തിനുപകരം സത്യവിശ്വാസം പുല്കണം. ധിക്കാരം ഉപേക്ഷിച്ച് അല്ലാഹുവിനെ അനുസരിക്കണം. ജീവിതത്തിലുടനീളം സൂക്ഷ്മത പുലര്ത്തണം.
അങ്ങനെ ചെയ്താല് അവര്ക്കും നല്ല മനുഷ്യരായിത്തീരാം. അല്ലാഹുവിന്റെ സംതൃപ്തിയും പൊരുത്തവും അനുഗ്രഹവും നേടാം. മഹത്തായ, അനശ്വരമായ പ്രതിഫലം നേടിയെടുക്കാം. ഇതിനൊക്കെ പക്ഷേ, വീണ്ടുവിചാരവും അറിവും തന്റേടവും വേണം. ഇത് അവര്ക്കുണ്ടാകുമോ എന്നതാണ് കാര്യം?
അടുത്ത ആയത്ത് 104
യഹൂദികളുടെ ധിക്കാരമനസ്ഥിതിയുടെ മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ് ഇനി പറയുന്നത്.
തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) യുടെ ഉപദേശം കേള്ക്കാനെന്ന മട്ടില് ചിലപ്പോഴവര് അവിടത്തെ സദസ്സില് വരാറുണ്ടായിരുന്നു. അങ്ങനെ വരുമ്പോള് 'ഞങ്ങളെ പ്രത്യേകം ഗൗനിച്ചാലും' എന്നര്ഥമുള്ള റാഇനാ എന്ന വാക്ക് ഇടക്കിടെ തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) യോട് പറയുകയും ചെയ്തിരുന്നു.
رَاعِنَا എന്ന വാക്കിന് ‘ഞങ്ങളെ ഗൗനിക്കണം’ അതായത്, ഞങ്ങള്ക്ക് മനസ്സിലാകുന്ന വിധം പറഞ്ഞുതന്ന് ഞങ്ങളെ ശ്രദ്ധിക്കണം എന്നാണര്ത്ഥം.
'വിഡ്ഢി' എന്നും അതേ വാക്കിനര്ഥമുണ്ട്. ഈ അര്ഥമാണ് അവരുദ്ദേശിച്ചിരുന്നത്.
തിരുനബി (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) സംസാരിക്കുമ്പോള്, സന്ദര്ഭത്തിനനുസരിച്ച് ആദരവും മര്യാദയും കാണിക്കുകയാണെന്ന് തോന്നിപ്പിക്കുംവിധം, യഹൂദികള് തിരുനബി (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) യോട് ഈ വാക്ക് പറയും. അവിടത്തെ പരിഹസിക്കുകയാണ് ഉദ്ദേശ്യം. (ഇതുപോലെ വേറെയും ചില വാക്കുകള് അവര് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നതായി സൂറത്തുനിസാഉ് 46 ലുണ്ട്).
അവരുടെ ഈ ഗൂഢമായ ഉദ്ദ്യേശ്യം ആരും മനസ്സിലാക്കില്ലെന്നായിരുന്നു അവര് കരുതിയിരുന്നത്. സത്യവിശ്വാസികളും തിരുനബി (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) യോട് ഈ വാക്ക് പറയാറുണ്ടായിരുന്നു. അതുകൊണ്ടുതന്നെ പ്രത്യക്ഷത്തില് അവരെ കുറ്റപ്പെടുത്താനും നിവൃത്തിയില്ല. മാത്രമല്ല, മുഅ്മിനീങ്ങളും ആ വാക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ടല്ലോ എന്ന കാര്യത്തില് യഹൂദികള് സന്തോഷിക്കുകയും ചെയ്യും.
ഇവിടെ അല്ലാഹു ഇടപെടുകയാണ്. തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) യെ പരിഹസിക്കാനുള്ള സന്ദര്ഭം ഇല്ലാതെയാക്കുകയാണ് അല്ലാഹു.
മോശം അര്ത്ഥമുള്ള ആ പദം തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) യോട് പറയരുതെന്നും പകരം 'ഞങ്ങളെ അവിടന്ന് ഗൗനിച്ചാലും' എന്നുമാത്രം അര്ഥമുള്ള-ദുരര്ഥം ധ്വനിപ്പിക്കാത്ത- أنْظُرنَا(ഉന്ളുര്നാ) എന്ന വാക്ക് ഉപയോഗിക്കണമെന്നുമാണ് പറയുന്നത്. അതുപോലെത്തന്നെ തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) നല്കുന്ന ഉപദേശങ്ങള് ചെവികൊടുത്ത് കേള്ക്കണമെന്നും മുഅ്മിനുകളോട് കല്പിക്കുന്നു.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ (104)
സത്യവിശ്വാസികളേ, നിങ്ങള് (നബി صلى الله عليه وسلم യോട്) 'റാഇനാ' എന്ന് പറയരുത്, ഉന്ളുര്നാ എന്ന് പറയുകയും ശ്രദ്ധിച്ചുകേള്ക്കുകയും ചെയ്യുക. അവിശ്വാസികള്ക്ക് വേദനാജനകമായ ശിക്ഷയാണുള്ളത്.
ഈ ആയത്ത് അവതരിക്കാനുള്ള കാരണം:
ഒരിക്കല് ജൂതന്മാര് നബി (صلى الله عليه وسلم) യോട് 'റാഇനാ' എന്ന് പറയുന്നത് സഅ്ദുബ്നു മുആദ്(رضي الله عنه) കേട്ടു. അവര് അവിടത്തെ പരിഹസിക്കുകയാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ അദ്ദേഹം ആക്രോശിച്ചു: ‘അല്ലാഹുവിന്റെ ശത്രുക്കളേ, ദൈവശാപം നിങ്ങള്ക്കുണ്ടാകട്ടെ. എന്റെ ശരീരം ഏതൊരു രക്ഷിതാവിന്റെ കൈയിലാണോ അവന് തന്നെ സത്യം, ഇനി മേല് നിങ്ങളാരെങ്കിലും ഇത് നബി (صلى الله عليه وسلم) യോട് പറയുന്നത് കേട്ടാല് അവന്റെ കഴുത്ത് ഞാന് വെട്ടും, തീര്ച്ച.’ അപ്പോള്, നിങ്ങളും നബി صلى الله عليه وسلمയോട് ഇങ്ങനെ പറയാറില്ലേ എന്ന് അവര് ചോദിച്ചു. അപ്പഴാണിത് അവതരിച്ചത്.
സത്യവിശ്വാസികളേ എന്ന ഈ സംബോധന വിശുദ്ധ ഖുര്ആനില് 88 സ്ഥലങ്ങളിലുണ്ട്. അതില് ആദ്യത്തേതാണിത്. ജൂതസമൂഹമേ, ഇസ്രാഈല്യരേ, വേദക്കാരേ എന്നൊക്കെയാണ് മറ്റു സമൂഹങ്ങളെ അല്ലാഹു അഭിസംബോധന ചെയ്തിരിക്കുന്നത്.
സത്യവിശ്വാസികളുടെ മഹത്ത്വവും ശ്രേഷ്ഠതയും ഏതെങ്കിലും വര്ഗത്തിലോ ജാതിയിലോ മറ്റു വിശേഷണങ്ങളിലോ അധിഷ്ഠിതമല്ല, അത് വിശ്വാസത്തില് മാത്രം അധിഷ്ഠിതമാണ് എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുകയാണ് ഈ ശൈലിയിലൂടെ.
ഈ വിശ്വാസം - ഈമാന് - അത് നിങ്ങളെ അല്ലാഹുവുമായി അഭേദ്യമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്, അതുകൊണ്ടുന്നെ അവനെ പൂര്ണമായും അനുസരിക്കേണ്ടത് നിങ്ങളുടെ ബാധ്യതയാണെന്നും ഈ പ്രയോഗത്തില് ധ്വനിയുണ്ട്.
നേരത്തെ പറഞ്ഞതുപോലെയുള്ള ദ്വയാര്ഥമുള്ള വാക്കുകള് സത്യവിശ്വാസികള് ഉപയോഗിക്കരുത്, കളങ്കരഹിതമായ വാക്കുകള് ഉപയോഗിക്കണം - ഇതൊക്കെയാണ് സത്യവിശ്വാസികളോട് അല്ലാഹു ഉപദേശിക്കുന്നത്.
‘റാഇനാ’യുടെ സ്ഥാനത്ത് ‘ഉന്ള്വുര്നാ’ (انْظُرْنَا) എന്ന് പറയുവാനും, തിരുനബി (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) പറയുന്നത് ശരിക്ക് കേട്ടു മനസ്സിലാക്കാനും കല്പിക്കുകയും ചെയ്യുകയാണ്. ഞങ്ങളെ നോക്കണം -ശ്രദ്ധിക്കണം- എന്നു തന്നെയാണ് ഈ വാക്കിന്റെ അര്ത്ഥം. പക്ഷേ ‘റാഇനാ’ യിലുള്ളത് പോലെ ദ്വയാര്ത്ഥത്തിനും പരിഹാസത്തിനും ഇതില് പഴുതില്ല.
സത്യവിശ്വാസികള് വാക്കിലോ പ്രവൃത്തിയിലോ അവിശ്വാസികള്
ചെയ്യുന്നതുപോലെ ചെയ്യരുത്. തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) പറയുന്നു: ഒരു ജനതയോട് ഒരാള് സാദൃശ്യനായാല് അവന് അവരില് പെട്ടവനാണ്.
സത്യവിശ്വാസികളല്ലാത്തവരോട്, അവരുടെ വാക്കിലോ പ്രവൃത്തിയിലോ മറ്റു ജീവിതരീതികളിലോ ആരാധനകളിലോ നമ്മള് തുല്യരാകുന്നത് കടുത്ത തെറ്റാണ്. എല്ലാ വിഷയങ്ങളിലും അന്യമതസ്ഥരെ അനുകരിക്കാന് വല്ലാത്ത താല്പര്യമാണിന്ന് പലര്ക്കും. അത്തരക്കാര് ഈ ഖുര്ആന് വാക്യവും നബിവചനവും ശരിക്ക് ശ്രദ്ധിക്കണം.
സൌഹാര്ദ്ദം കാത്തുസൂക്ഷിക്കുകതന്നെ വേണം. എല്ലാവരെയും ബഹുമാനിക്കണം, ആരെയും ദ്രോഹിക്കരുത്, പ്രയാസപ്പെടുത്തരുത്. എല്ലാ മതസ്ഥരോടും സ്നേഹപൂര്വം പെരുമാറുകയും വേണം. അതുതന്നെയാണ് നമ്മള് സത്യവിശ്വാസികള് ചെയ്യേണ്ടത്. പക്ഷേ, അത് സ്വന്തം ഐഡന്റിറ്റി കളഞ്ഞുകുളിച്ചാകരുത്; കീപ്പ് ചെയ്തിട്ടാകണം. ശരിയായ മുസ്ലിം അങ്ങനെയേ ചെയ്യൂ. ഈമാന് കളഞ്ഞുകുളിക്കുന്ന ഒരു ഏര്പ്പാടും ഉണ്ടാകരുത് എന്നര്ഥം.
وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ
പരസ്യമായിട്ടോ രഹസ്യമായിട്ടോ ഏത് നിലക്കാണെങ്കിലും തിരുനബി (صلى الله عليه وسلم) യെ പരിഹസിക്കുക എന്നത് കുഫ്റാണെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുകയാണ്. അങ്ങനെ പരിഹസിക്കുന്ന ധിക്കാരികള്ക്ക് കഠിനമായ ശിക്ഷയാണുള്ളത്.
അടുത്ത ആയത്ത് 105
ഇനി മുഅ്മിനീങ്ങളോടുതന്നെ അഭിസംബോധന ചെയ്തുപറയുന്നത് – ഇത്തരം ആളുകള് നിങ്ങള്ക്ക് ഒരു നന്മയും ഉണ്ടായിക്കാണാന് ആഗ്രഹിക്കാത്തവരാണെന്നാണ്. അത്രയും മോശമാണവരുടെ മനസ്ഥിതി.
സത്യനിഷേധം തുടരുകയും ദീനിനെതിരെ പ്രവര്ത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നവര്, അസൂയ കാരണം സ്വന്തം കാര്യലാഭത്തിനു വേണ്ടി മാത്രം പ്രവാചകനെയും ഖുര്ആനെയും നിഷേധിക്കുന്ന ഇവര്, നിങ്ങള്ക്കൊരു നന്മയും ഉണ്ടായിക്കാണാന് താല്പര്യമില്ലാത്തവരാണ്.
ഈ പ്രവാചകത്വം എന്നത് അല്ലാഹു നല്കുന്ന വലിയൊരു അനുഗ്രഹമാണ്. അത് ഇന്നയാള്ക്കേ കൊടുക്കൂ എന്നില്ല. റബ്ബ് ഉദ്ദേശിച്ചവര്ക്കാണത് കൊടുക്കുക. അങ്ങനെയാണത് തിരുനബിصلى الله عليه وسلمക്ക് കൊടുത്തത്. ഇവര് പറയുന്നതെന്താണ് – ഞങ്ങള്ക്കെന്താണത് കിട്ടാത്തത് എന്നല്ലേ.
مَا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَلَا الْمُشْرِكِينَ أَنْ يُنَزَّلَ عَلَيْكُمْ مِنْ خَيْرٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَاللَّهُ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ (105)
ബഹുദൈവിശ്വാസികളിലോ വേദക്കാരിലോ പെട്ട നിഷേധികള് റബ്ബിങ്കല് നിന്ന് എന്തെങ്കിലും നന്മ നിങ്ങള്ക്ക് വന്നുകിട്ടുന്നത് ഇഷ്ടപ്പെടില്ല. അല്ലാഹുവാകട്ടെ, അവന്റെ കാരുണ്യം കൊണ്ട് താനുദ്ദേശിക്കുന്നവരെ അനുഗ്രഹിക്കുന്നു. മഹോന്നതമായ ഔദാര്യത്തിന്റെ ഉടമയത്രേ അവന്.
മുസ്ലിംകള്ക്ക് ഒരു നന്മയും ലഭിക്കുന്നത് അവര്ക്ക് ഇഷ്ടമല്ല. എന്നാല് അതൊന്നും നിങ്ങള് കാര്യമാക്കേണ്ട, അല്ലാഹുവിന്റെ അനുഗ്രഹം താനുദ്ദേശിക്കുന്നവര്ക്കാണ് അവന് നല്കുന്നത്.
പ്രവാചകത്വമെന്ന അനുഗ്രഹം, അതില് വിശ്വസിച്ച് വിജയം നേടാനുള്ള ഭാഗ്യം എന്നിവയൊക്കെ എല്ലാവര്ക്കും ലഭിക്കാതെ, ചിലര്ക്ക് മാത്രം ലഭിക്കുന്നത് അല്ലാഹുവിന്റെ അനുഗ്രഹവും കാരുണ്യവും കുടുസ്സായത് കൊണ്ടല്ല. അതു വളരെ മഹത്തായതു തന്നെ. പക്ഷേ, അവന് മാത്രം അറിയാവുന്ന ചില യുക്തി രഹസ്യങ്ങളനുസരിച്ച് അവന് ഉദ്ദേശിക്കുന്നവര്ക്കായിരിക്കും അവനത് നല്കുക.
ഇമാം ഥബ്രി എഴുതുന്നു: ദീനിന്റെ ശത്രുക്കളായ ഇത്തരം ആളുകളെ മുഅ്മീനിങ്ങള് പൂര്ണമായും നമ്പരുതെന്ന് അല്ലാഹു ഉണര്ത്തുകയാണ്. നല്ലപിള്ള ചമഞ്ഞ്, ഗുണകാംക്ഷാരൂപത്തില് അവര് പറയുന്നതും ചെയ്യുന്നതും അപ്പടി വിശ്വസിക്കരുത്. എന്തെങ്കിലും ചതി അതിലുണ്ടായിരിക്കാം. കാരണം, മനസ്സില് പകയും അസൂയയും കൊണ്ടുനടക്കുന്നവരാണവര്. ഉള്ളിലൊളിപ്പിച്ചുവെച്ചതിന് വിപരീതമായിരിക്കാം നാക്കുകള് കൊണ്ട് പറയുന്നതെങ്കിലും ശരി (ജാമിഉല്ബയാന്, ഥബ്രി 1:474).
---------------------------
ക്രോഡീകരണം: സി എം സലീം ഹുദവി മുണ്ടേക്കരാട്
കടപ്പാട്: ഫത്ഹ് ർ റഹ്മാൻ ഖുർആൻ മലയാള പരിഭാഷ (കെവി മുഹമ്മദ് മുസ്ലിയാർ), ഖുർആൻ മലയാള വിവർത്തനം (ഡോ. ബഹാഉദ്ദീൻ മുഹമ്മദ് നദ് വി), തഫ്സീർ ഇബ്നു കസീർ
Leave A Comment